Arcydzięgiel litwor nadbrzeżny - Angelica archangelica L. ssp. litoralis (Fr.) Thell.
Rodzina: selerowate - Apiaceae
|
|
Roślina dwuletnia, pochodząca z górzystych rejonów Europy. W pierwszym roku wytwarza krótkie, walcowate kłącze z silnie rozwiniętym systemem korzeniowym oraz rozetę 3-4 krotnie pierzastych, długoogonkowych liści. W drugim roku życia roślina wytwarza rozetę liści oraz wzniesioną, rozgałęzioną w górnej części łodygę. Liście łodygowe są mniejsze, o listkach jajowatych, nieregularnie ząbkowanych. Na szczycie łodygi wyrastają kwiatostany typu baldacha złożonego. Kwiaty są drobne, zielonawe. Kwitnie w VI-VIII. Owocem jest szarozielona rozłupka rozpadająca się na dwie płaskie żeberkowane niełupki. Po wydaniu owoców roślina obumiera.
Osiąga wysokość do 2 m w warunkach górskich i 3 m w Polsce północnej.
Roślina rzadko spotykana w stanie dzikim. Rośnie przy zbiornikach wodnych, na wilgotnych łąkach i w zaroślach.
Zaliczany do górskich reliktów glacjalnych.
Może być uprawiana w naszej strefie klimatycznej. Korzeń jej wykorzystywany jest jako przyprawa.
Jest to roślina lecznicza i przyprawowa, bardzo znana i ceniona, uprawiana od dawna w ogrodach przyklasztornych. Z uwagi na przyjemny aromat i lekko gorzkawy smak bywa używana do sporządzania likierów.
Uwaga: do 30.09.2014 r. objęty był ścisłą ochroną gatunkową.
Objęty częściową ochroną gatunkową
Literatura:
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin
Kołobrzeg: | Brzegi Parsęty, łąki na W od ul. B.Krzywoustego, łąki ziołoroślowe w SE części Ekoparku Wschodniego |
gm. Kołobrzeg: | Bardzo rzadki - wilgotne łąki - brzeg Parsęty k/Starego Miasta na skraju Obrockiego Lasu; wilgotne łąki blisko lasu SW od Samowa (nie potwierdzony, Ziarnek 2014) |
gm. Ustronie M: | Oddz. 37f, 39a w Lesie Kołobrzeskim - pobocze drogi |
gm. Dygowo: | W dolinie Parsęty na całej długości rzeki w gminie oraz wzdłuż małych bezimiennych dopływów |
gm. Gościno: | Ząbrowo: 1,2 km SE nad Parsętą |
| Mapa rozmieszczenia gatunku w kwadratach o boku 1x1 km wg siatki ATPOL |
|