Nasięźrzał pospolity - Ophioglossum vulgatum L.
Rodzina: nasięźrzałowate - Ophioglossaceae
|
Opis: Rzadka paproć łąkowa o wysokości 5-30 cm, interesującym pokroju i biologii. Gametofit tego gatunku żyje pod ziemią i współżyje na zasadzie mikoryzy z grzybami, jednak część nadziemna ma zdolność produkcji chlorofilu.
Z pionowego, wieloletniego, podziemnego kłącza wyrasta tylko jeden liść, który u podstawy dzieli się na dwie części: asymilacyjną i zarodnionośną. Część asymilacyjna ma kształt jajowaty lub lancetowaty i klinowato zbiega po ogonku. Natomiast część zarodnionośna składa się z długiego ogonka wynoszącego do góry kłos ze zrośniętymi w dwóch szeregach zarodniami (po 10-40 w każdym szeregu).
Dojrzewanie zarodników VI-VIII. Pojawia się zwykle na siedliskach bogatych w związki wapnia.
Występowanie: Występuje na wilgotnych i mokrych łąkach, wilgotnych polanach, zboczach i zaroślach. Na terenie całego kraju w rozproszeniu, wiele stanowisk jest niepotwierdzonych. Na skutek osuszania łąk i postępującej intensyfikacji rolnictwa zanika w całej Polsce.
Uwaga: Do roku 2004 nie był objęty ochroną prawną.
Pierwotnie nazywana jako nasieźrze, później dopiero jako nasięźrzał. Była to roślina "miłośnicza", sprawiająca, że na się źrzeć (zerkać, spoglądać) będą. Skoro miała w wierzeniach moc miłosną, to była pilnie poszukiwana w noc Kupały, późnej zwaną świętojańską, jako kwiat paproci. Dawniej nasięźrzał nazywany był także językiem żmii - bo kłos zarodnionośny przypomina języczek tego gada. Taką też ma nazwę w języku łacińskim (naukową), a pochodząca z języka greckiego: ophis - wąż, glossa - język.
Objęty ścisłą ochroną gatunkową
Czerwona lista roślin; status VU - narażony
Cenny dla Pomorza Zachodniego; V - narażony
Literatura:
- Dariusz Tlałka, Adam Rostański - "Atlas i klucz - Paprotniki Polski"
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin
Publikacje:
- Stanowisko w Sianożętach zgłoszone do RDOŚ Szczecin, UG Ustronie Morskie
|
Kołobrzeg: | Łąki solniskowe i trzęślicowe zarastane przez trzcinę na W od ul. B.Krzywoustego |
gm. Kołobrzeg: | Słonawa; łąki koło przystani w Dźwirzynie (dz. nr 689-692, 726-728); Łąki koło przystani w Dźwirzynie (dz. nr 686-692, 715, 726-728, 753) - w wielu miejscach masowo (Ziarnek 2014; Żukowski 1961); |
gm. Ustronie M.: | Wilgotne zagłębienie terenu 400 m W od m. Sianożęty (dz. 160/2, tt 2015) |
| Mapa rozmieszczenia gatunku w kwadratach o boku 1x1 km wg siatki ATPOL |
|