Wstecz

Wstecz ][ Katalog ][ Dalej ]


Rzęśl wiosenna - Callitriche verna L. emend. Lönnr. s. str.
Rodzina: rzęślowate - Callitrichaceae


Rzęśl wiosenna

Roślina osiąga długość do 1,5 m. Liście koloru jasnozielonego. Zanurzone w wodzie są równowąskie z wyciętym szczytem, wyżej jajowate. Jeżeli wytwarza liście powierzchniowe to są one ułożone w rozetkę. Kwiaty niepozorne, nie są ozdobne. Rozwija się od maja do października. Rośliny całkowicie zanurzone w wodzie nie kwitną. Rzęśl najlepiej rozwija się w szybko nagrzewającej się wodzie głębokości 30-40 cm. Toleruje również 10-centymetrowe płycizny.

Roślina cenna dla Pomorza Zachodniego.

Czerwona lista roślin; status DD - nieokreślony



gm. Kołobrzeg: Rów koło Grzybowa (Żukowski 1961) - nie odnaleziony
gm. Ustronie M.: Cieki wodne na N od Łasińskiego Lasu


Rzęśl (Callitriche L.) jest jedną z pospolicie występujących roślin wodnych, łatwych do zaobserwowania, ponieważ tworzy niekiedy podwodne "łączki". Rośliny są jednoroczne, częściej jednak wieloletnie. W wodzie tworzą często zwarte, gęste kępy i wytwarzają bardzo małe, niepozorne kwiaty, wyrastające w kątach liści. Owocem jest rozłupka, która jest elementem różnicującym poszczególne gatunki głównie na podstawie obłonienia, wielkości i kształtu. Liście jasnozielone, przybierają bardzo różne kształty - od równowąskich do jajowatych. Na szczycie liści C. hamulata pojawiają się charakterystyczne ostrogi.
Flora Polski, wg różnych autorów obejmuje sześć gatunków z rodzaju Callitriche L. (rzęśl) - C. hermaphroditica (=C. autumnalis - rz. jesienna), C. hamulata (rz. hakowata), C. palustris (= C. verna - rz. wiosenna), C. cophocarpa (=C. polymorpha - rz. długoszyjkowa), C. stagnalis (rz. wielkoowockowa) i C. platycarpa (rz. płaskoowocowa). Dużo stanowisk na obszarze naszego kraju jest wątpliwa.
Dokładne określenie liczby gatunków w Polsce jest mocno utrudnione. Wynika to z dużej zmienności cech morfologicznych rzęśli, uzależnionej od warunków środowiska, w którym występują. W wodach o wartkim nurcie rzęśl wytwarza długie liście podwodne. W miejscu gdzie woda stagnuje ten sam gatunek będzie posiadał liście jajowate. Na powierzchni wody rośliny wykształcają pływające jajowato-łopatkowate liście, zebrane na szczycie w różyczkę. Niektóre gatunki są bardzo podobne i bez wykształconych owoców lub kwiatów, czyli w okresie płonnym niemożliwa jest ich identyfikacja. W takim stadium w praktyce można rozpoznać tylko C. hermaphroditica i C. hamulata. Pozostałe cztery gatunki, występujące w Polsce, sprawiają duże trudności w ich klasyfikacji. W terenie spotyka się rośliny o kształcie liści i pokroju, które trudno zaklasyfikować, nawet, gdy nie są w stanie płonnym. Wiedza na temat geograficznego rozprzestrzenienia się tych roślin w Polsce jest, więc niezadowalająca. Rozpoznanie tego zagadnienia byłoby pomocne w identyfikacji tych roślin w praktyce botanicznej. Część gatunków Callitriche uważana jest, bowiem za stenobionty, czyli rośliny wskaźnikowe odnośnie specyficznych czynników środowiska, w tym poziomu fosforu i wykorzystywane są jako bioindykatory eutrofizacji wód. Aby dokładnie ocenić stan środowiska wodnego bardzo ważne jest ich precyzyjne oznaczenie.
Wśród gatunków opisywanych w Polsce najpospolitszym jest C. cophocarpa występująca pospolicie niemal w całej Polsce, posiadająca szeroką amplitudę ekologiczną, czyli dużą tolerancje w stosunku do warunków siedliska. Może rozwijać się w wodach czystych jak i znacznie zanieczyszczonych. Dość pospolicie na terenie kraju występuje również rzęśl wiosenna C. verna (=palustris). Najwięcej stanowisk tego taksonu zanotowano na północnym oraz południowym zachodzie. Pozostałe gatunki są niezwykle rzadkie. C. autumnalis występuje głównie na północy Polski, a rzęśl hakowata oraz wielkoowockowa w zachodniej części Polski Niżowej. Rzęśl płaskoowockowa jest opisywana na terenie naszego kraju tylko przez nielicznych polskich i zagranicznych autorów, a więc potwierdzenie jej obecności w Polsce nie zostało do końca wyjaśnione.

Na podstawie artykułu z "Ten Świat" nr 1(62)2006, www.most.org.pl/pke-ow