Wstecz

Podmokłe łąki

Charakterystycznym elementem rzeźby wybrzeża w okolicy Kołobrzegu i terenów na zachód od niego jest to tzw. Pradolina Bałtycka, rozciągająca się równolegle do brzegu morskiego. To obniżenie terenu utworzone zostało przez wody spływające z lądolodu, a także rzeki płynące z południa, których dalszy bieg na północ zablokowany był przez lodowiec.

Tereny łąkowe wokół Kołobrzegu
Tereny bagienno - łąkowe w Kołobrzegu od strony południowej

W niektórych miejscach, np. w rejonie Podczela, obniżenie Pradoliny oddzielone jest od morskich plaż zaledwie kilkudziesięciometrowej szerokości mierzeją. W obniżeniu tym, tuż za plażami, rozciąga się malowniczy obszar bagienny, zwany Solnym Bagnem, z mozaiką wód otwartych, szuwarów, łozowisk i lasów bagiennych. Odgrywa on ogromną rolę jako ostoja ptactwa wodno-błotnego oraz miejsce rozrodu płazów i gadów.

Największą powierzchnię Pradoliny w powiecie kołobrzeskim zajmują jednak zbiorowiska łąkowe, wśród których najcenniejszymi pod względem przyrodniczym są tzw. słonawy. Są to zbiorowiska roślin, które wymagają lub preferują miejsca z wysiękami słonych wód, czyli solanek. Nie wszystkie takie wypływy zostały przekształcone przez człowieka i dzięki temu niektóre ze słynnych solanek kołobrzeskich umożliwiają utrzymywanie się specyficznych gatunków flory i fauny słonolubnej (halofilnej).

Organizmy te znane są w Polsce często z pojedynczych stanowisk i wiele z nich figuruje w czerwonych księgach zagrożonych i ginących gatunków. Wśród roślin rosnących na słonych łąkach w rejonie Kołobrzegu znajduje się m.in. babka nadmorska z wąskimi i mięsistymi liśćmi, mlecznik nadmorski, sit Gerarda. Z pozostałych składników łąk Pradoliny Bałtyckiej wymienić warto oryginalną paproć - nasięźrzał pospolity. Jest to roślina spotykana coraz rzadziej, jednak na łąkach w obrębie Pradoliny ma kilka obfitych stanowisk.

Pełnik europejski
Pełnik europejski

Bogate gatunkowo łąki, tworzące mozaikowe kompleksy z szuwarami mannowymi, trzcinowymi i mozgowymi oraz turzycowiskami i ziołoroślami, występują na dnie doliny Parsęty. Koło Lubkowic, wśród trudnodostępnych łąk i szuwarów, odciętych starorzeczy i zarośli, spotkać można m.in. tak rzadkie i podlegające prawnej ochronie gatunki jak pełnik europejski i storczyk - kukułka Fuchsa.

Bardzo ciekawe pod względem przyrodniczym łąki wykształcają się także w licznych obniżeniach terenowych wysoczyzny dennomorenowej, w środkowej i południowej części powiatu kołobrzeskiego. Szczególnie interesujące są ekstensywnie użytkowane, niskoturzycowe łąki, na torfiastych glebach z wysokim poziomem wody. Rosną tu m.in. storczyki (kukułka plamista, kukułka szerokolistna), rzadko spotykane gatunki turzyc (turzyca nibylisia, turzyca żółta) i niskie krzewy wierzby rokity.

Kukułka Fuchsa
Kukułka Fuchsa

W bezodpływowych obniżeniach terenowych wykształciły się w wielu miejscach torfowiska przejściowe i charakterystyczne dla strefy nadmorskiej torfowiska wysokie. Niestety, te specyficzne ekosystemy bagienne z unikatową florą, były w przeszłości silnie przekształcane w wyniku odwodnień i eksploatacji torfu. W efekcie do dziś nie zachowało się w dobrym stanie żadne z bałtyckich torfowisk wysokich. Wciąż jednak, zwłaszcza wśród lasów, spotkać można ładnie zachowane torfowiska przejściowe. Są to mszary tworzone przez kożuch mchów torfowców (Sphagnum), zarastające dawne zbiorniki. Z roślin naczyniowych charakterystycznym gatunkiem dla tych siedlisk jest m.in. rosiczka okrągłolistna. Ze względu na ubogie podłoże i niedostatek w nim azotu, rosiczka pozyskuje potrzebne jej do rozwoju związki chwytając - dzięki lepkiej wydzielinie gruczołków na liściach - drobne bezkręgowce. Na mszarach spotkać można także inne rzadko spotykane i zagrożone gatunki - przygiełkę białą, bagnicę torfową i turzycę bagienną. W oczkach wodnych, będących pozostałością po zarastających zbiornikach, rosną na torfowiskach chronione grzybienie białe, grążele żółte i bardzo rzadko spotykany -w powiecie tylko koło Kamienia Rymańskiego - grążel drobny. Na torfowiska przejściowe trafić można zwłaszcza wędrując wśród borów na południe od Rymania i w okolicy Drozdowa, poza tym w rejonie Pobłocia Małego i Dargocic (gm.Gościno) .


Tekst na podstawie wykładu Dr Krzysztofa Ziarnka z Dyrekcji Parków Krajobrazowych w Gryfinie
na IV ZACHODNIOPOMORSKIM FESTIWALU NAUKI W KOŁOBRZEGU W ROKU 2004.